De Gouden Koets is vanaf het moment dat hij werd gemaakt onderwerp van discussie geweest. Het was een geschenk van de Amsterdamse bevolking aan koningin Wilhelmina voor haar inhuldiging in 1898. De grootste vraag destijds was waarom de bevolking een dure koets (70.000 gulden, omgerekend naar nu 1,2 miljoen euro) moest schenken aan een koningshuis dat zelf meer dan genoeg geld had.
Vandaag ligt de focus van het debat bij een ander punt. Het zijpaneel van de koets met de naam ‘Hulde der Koloniën’, gemaakt door de schilder Nicolaas van der Waay, beeldt een verheerlijking van het koloniale verleden van Nederland uit door het idee in stand te houden dat het ‘moderne westen beschaving bracht aan de kolonies’.
Hoe gaan we daar vanaf nu mee om? Dit is de vraag die het Amsterdam Museum wil beantwoorden met de tentoonstelling ‘De Gouden Koets’, die na vijf jaar restaureren nu als topstuk in het midden van het museum is te zien. De zes zalen daaromheen nemen je mee in de geschiedenis van de koets, de totstandkoming van het bekritiseerde paneel en de actuele discussie rond het voertuig. Verder reflecteert werk van zestien hedendaagse kunstenaars op onder meer de geschiedenis, de ambachtelijkheid en de gevoeligheden rond de koets. Door verschillende kanten te belichten hoopt het museum begrip te creëren voor alle perspectieven en meningen, zodat uiteindelijk een gezamenlijke beslissing voor de toekomst van de koets kan worden gerealiseerd. Een traditie om te koesteren, of toch museumobject?
De Gouden Koets is volgend jaar te zien in het Amsterdam Museum! Dit is de eerste keer dat de koets te zien is na de grote restauratie die in 2016 begon. De Gouden Koets werd in 1898 door de Amsterdammers cadeau gedaan aan de jonge Koningin Wilhelmina, de eerste vrouw op de troon. Straks is de koets weer te zien in de stad waar hij gemaakt is: in Amsterdam. Van juni t/m oktober 2021.
Het museum laat de rijke geschiedenis van de Gouden Koets zien. Maar er zijn ook altijd veel verschillende meningen over geweest. Ook nu. Sommigen vinden de koets vooral prachtig, anderen hebben er kritiek op. Al die verschillende meningen en gevoelens hebben een plek in de tentoonstelling. De Gouden Koets is het middelpunt van een grote, diverse tentoonstelling.
Om alle verschillende standpunten en verhalen goed te vertellen, werkt het museum samen met een onderzoeksteam ondersteund door een klankbordgroep. Dit is een diverse groep, met verschillende achtergronden. Van kenners van de geschiedenis en het koningshuis tot experts op het gebied van kolonisatie en racisme. Het Amsterdam Museum laat alle kanten van de koets zien. Letterlijk en figuurlijk. Het wordt een tentoonstelling voor iedereen. Daarnaast organiseert het museum een uitgebreid publieksprogramma, onderwijsprogramma en onderzoeksproject, dat dit najaar van start gaat.
De tentoonstelling
Het Amsterdam Museum toont de Gouden Koets op de grote binnenplaats, met een span van zes paarden. Hiervoor wordt de koets over het gebouw heen getakeld.
In zes monumentale zalen van het Amsterdam Museum vertellen we verschillende verhalen vanuit verschillende perspectieven: rijke, maar ook pijnlijke (historische) verhalen, nostalgische en ambachtelijke verhalen, verhalen over het gebruik, de restauratie, symboliek en perceptie van de koets.
In een zaal met grote projecties is het gebruik van de koets te zien. Bezoekers kunnen als het ware zelf door de geschiedenis lopen en bij de verschillende momenten (virtueel) aanwezig zijn. Geen object laat beter de relatie zien tussen het koningshuis en het volk. Oranjeliefde én (republikeinse) protesten. We zien de koets op feestelijke momenten, zoals het huwelijk van Wilhelmina en Prins Hendrik in 1901, bij de doopplechtigheid van de jonge prinses Beatrix en als onderdeel van de uitbundige vieringen van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog.
Maar we zien ook hoe de Gouden Koets een symbool van protest is. Om uiteenlopende redenen werd er de afgelopen eeuw rook-, verf- en waterbommen naar de koets gegooid. Ook het afgelopen decennium is er kritiek op de Gouden Koets, die weer extra relevant is in het kader van de huidige Black Lives Matter-protesten.
Extra bijzonder: door de grote ramen in de zalen heeft het publiek steeds letterlijk een andere blik op de Gouden Koets in de binnenplaats. Om uiteindelijk op de binnenplaats de koets van dichtbij te bekijken. Een unieke gelegenheid.
