Najaarstentoonstelling ‘Groeten uit de Oriënt’ in Huis van het boek
Huis van het boek presenteert van 7 november 2021 t/m 6 maart 2022 de tentoonstelling ‘Groeten uit de Oriënt’. Zes zalen vol boeken, filmaffiches, kunstnijverheid, prentbriefkaarten en citaten van reizigers en schrijvers bieden een blik op het ontstaan van de westerse beeldvorming over de oosterse wereld. De beeldvorming rond het oosten varieert van bakermat van de christelijke cultuur tot sprookjesachtig, barbaars en sensueel. De blik is gekleurd door vooroordelen en belangen. De ideeën leven vaak al eeuwen lang in de westerse cultuur en hebben nog steeds invloed op de huidige beeldvorming. Huis van het boek nodigt verschillende opiniemakers uit te reageren op wat het museum laat zien. De tentoonstelling ‘Groeten uit de Orient’ maakt deel uit van de reeks tentoonstellingen over de maatschappelijke invloed van het boek.
Van reizen naar het beloofde land tot kiosken in Turkije
De bezoeker loopt langs verschillende thema’s, te beginnen met reisboeken uit de 17de eeuw en het Bijbels oriëntalisme. Halverwege de 19de eeuw begint het toerisme naar het beloofde land. Veel reizigers gaan op zoek naar het ware decor van de Bijbel. Vervolgens komt de sprookjeswereld uit Duizend en één Nacht aan bod. Het boek, dat talloze malen is vertaald, opnieuw uitgegeven en in verschillende bewerkingen is verschenen, is van grote invloed geweest op de westerse beeldvorming. Niet in het laatst door de Walt Disney-bewerkingen. Kunstenaars als Marius Bauer en de schrijver Karl May reisden zelf af naar het oosten en verwerkten hun indrukken in hun werk. Ook de filmwereld en de pulpproducenten voelden zich aangetrokken tot wat ze meenden te weten van het oosten. Ze maakten schaamteloos gebruik van stereotypen die blijkbaar zeer tot de verbeelding spraken van de preutse westerse wereld. De wetenschapper Christiaan Snouck Hurgronje woonde zelf een tijd in Mekka en nam van zijn reizen vele gebruiksvoorwerpen en kunstobjecten mee die hij liet natekenen in zijn beroemde Bilder-Atlas zu Mekka. De verschillende beelden en opvattingen leiden ook tot het inzetten ervan voor reclamedoeleinden. Tot slot komt de bezoeker in een ruimte met een veelheid aan Turkse en Egyptische boeken en tijdschriften. Daarop prijkt al vroeg de westerse wereld in de gedaante van pin-ups en filmsterren. De detectives komen uit het westen en zijn in grote getale vertaald naar het Arabisch en Turks. Deze oosterse wereld heeft de westerse beeldvorming omarmd.
Bijzondere particuliere en openbare collecties
Gastconservator is Bert Sliggers met wie het museum eerder samenwerkte in de tentoonstellingen ‘Porno op papier’ en ‘Foute boeken?’. Voor deze tentoonstelling put hij uit diverse particuliere en publieke verzamelingen, zoals de Universiteitsbibliotheek Leiden, de Koninklijke Bibliotheek en uiteraard die van het museum zelf. Sliggers laat zich adviseren door verschillende deskundigen en verzamelaars.
Beeld: Omslag John Buckland Wright, Vertellingen uit Duizend-en-een nacht van Theun de Vries, 1949, Coll. Huis van het boek
