Fin et début / Einde en begin

Beschrijving

Le poème :

Après chacune des guerres
il faut bien nettoyer
Un peu d’ordre dans tout ça
ne se fera pas tout seul.

Quelqu’un doit bien écarter
les gravats qui encombrent les routes,
sinon, comment passeraient
les charrettes pleines de cadavres.

Quelqu’un devra patauger dans
la fange et les cendres
les ressorts des divans
les débris de verre
les haillons sanglants.

Quelqu’un doit traîner la poutre
qui calera le mur.
Quelqu’un doit remplacer
et regonder la porte.

C’est pas photogénique,
et ça prend des années.
Toutes les caméras sont déjà
parties voir une autre guerre.

Il faut des ponts encore,
et des gares à nouveau.
Les manches seront en lambeaux,
tant on les retroussera.

Quelqu’un, balai à la main,
se souvient comment c’était.
Un autre écoute, en hochant
la tête, toujours à sa place.
Mais près de ces deux-là
tournent déjà quelques autres
que ces histoires embêtent.

Parfois encore quelqu’un
déterre sous un buisson
de vieux arguments rouillés,
qu’il jette sur le tas d’ordures.

Ceux qui sont au courant
du pourquoi du comment
céderont bientôt la place
à ceux qui en savent peu.
Puis à ceux qui en savent prou.
Et enfin, rien du tout.

Dans l’herbe qui a poussé
sur les causes et sur les effets
il faut entendre quelqu’un qui se couche
un épi entre les dents
à regarder les nuages.

FIN ET DÉBUT
—Wisława Szymborska

In De la mort sans exagérer, © Poésie/Gallimard, 2018 – Traduction du polonais par Piotr Kaminski.
Repris in Sœurs #8 – Guerre, 2022


********** Nederlands **********

Het gedicht :

HET EINDE EN HET BEGIN
Wisława Szymborska

Na elke oorlog
moet iemand opruimen.
Netjes wordt het tenslotte niet vanzelf.

Iemand moet het puin
naar de kant van de weg schuiven
zodat de met lijken gevulde wagens
er langs kunnen.

Iemand moet waden
door het slijk en de as,
de veren van canapés,
het versplinterd glas,
en de bloederige vodden.

Iemand moet een balk aanslepen
om die muur te stutten,
Iemand het glas in het raam zetten,
de deur in de hengsels tillen.

Fotogeniek is het niet
en het duurt jaren.
Alle camera’s zijn al vertrokken
voor een nieuwe oorlog.

De bruggen moeten terug
en de stations opnieuw.
Van het opstropen
zullen de mouwen rafelig worden.

Met een bezem in de hand
vertelt iemand nog hoe het was.
Iemand luistert mee
en knikt instemmend
Maar om hen heen
duiken al gauw lieden op
die het begint te vervelen.

Soms zal iemand nog
onder een struik
doorgeroeste commentaren opgraven
en naar de vuilnishoop brengen.

Zij die wisten
wat hier aan de hand was,
moeten wijken voor hen
die er weinig over weten.
En langzaam nog minder dan weinig.
En ten slotte zo goed als niets.

In het gras, dat oorzaak
en gevolg overwoekert,
ligt iemand uitgestrekt
een grassprietje in zijn mond
starend naar de wolken.

HET EINDE EN HET BEGIN – KONIEC I POCZATEK
—Wisława Szymborska—


********** English **********

What comes after damaged landscapes? Where do we build our futures on? And with whom?

In her poem End and Beginning, the Polish Nobel Laureate Wisława Szymborska, describing a barren landscape in the aftermath of war, weaves a narrative of resilience, reflection, and hope. Reflecting on the struggles for renewal, healing and collective responsibility her words carry a diachronic significance. Although referring to a specific conflict, her verses hold a frightening and unfortunate universal validity making her call for communal action, empathy, and care more relevant than even. Inspired by Szymborska's reflection on the collapse of ideologies, the relentless passage of time and history, and the irreversible decay of the past along with everything that comes with it, iMAL wonders: How would a future built on empathy and collective care look like?

Challenging long-held notions of human singularity, excessive progress, and growth Fin et début / Einde en begin redefines the notion of care as an ecological and relational structure; as a polyphonic assemblage of shared existence between human, nature and technology. Embarking on an exploratory journey into alternative systems of care between humans and non-human entities, this exhibition offers a place of transformative encounters fostering self-reflection and re-imagination of the infinite possibilities of our shared futures.

Curated as an intricate narrative of care, the exhibition unfolds across three interconnected circles: Care for Humans, Care for Nature and Care for Technology. The exhibition presents 11 works produced within the European Media Arts Platform (EMAP) residency program and 4 recent productions by Belgium-based artists. Their encounter offers space for reflection and reconsideration of formative societal infrastructures such as labour, communal practices, energy consumption and highlights the vitality for inter-species knowledge exchange and the importance of empathy for humans and other-than-human entities through diverse lenses. By giving agency to and drawing connections between underrepresented voices and alternative perspectives—be they human, artificial, natural, or imaginative—the exhibition invites the public to take a step towards unexplored territories of our shared futures and reimagine resilient collective ecosystems rooted in multispecies cooperation.

Here, "everything is intelligent and worthy of our care and conscious attention." (James Bridle, Ways of Being)

The Poem :
After every war
someone has to clean up.
Things won’t
straighten themselves up, after all.

Someone has to push the rubble
to the side of the road,
so the corpse-filled wagons
can pass.

Someone has to get mired
in scum and ashes,
sofa springs,
splintered glass,
and bloody rags.

Someone has to drag in a girder
to prop up a wall.
Someone has to glaze a window,
rehang a door.

Photogenic it’s not,
and takes years.
All the cameras have left
for another war.

We’ll need the bridges back,
and new railway stations.
Sleeves will go ragged
from rolling them up.

Someone, broom in hand,
still recalls the way it was.
Someone else listens
and nods with unsevered head.
But already there are those nearby
starting to mill about
who will find it dull.

From out of the bushes
sometimes someone still unearths
rusted-out arguments
and carries them to the garbage pile.

Those who knew
what was going on here
must make way for
those who know little.
And less than little.
And finally as little as nothing.

In the grass that has overgrown
causes and effects,
someone must be stretched out
blade of grass in his mouth
gazing at the clouds.

THE END AND THE BEGINNING
—Wisława Szymborska, translated by Joanna Trzeciak

Datum informatie

2024-11-07: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-08: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-09: 11:00:00 - 19:00:00

2024-11-10: 11:00:00 - 19:00:00

2024-11-13: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-14: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-15: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-16: 11:00:00 - 19:00:00

2024-11-17: 11:00:00 - 19:00:00

2024-11-20: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-21: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-22: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-23: 11:00:00 - 19:00:00

2024-11-24: 11:00:00 - 19:00:00

2024-11-27: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-28: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-29: 10:00:00 - 18:00:00

2024-11-30: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-01: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-04: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-05: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-06: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-07: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-08: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-11: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-12: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-13: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-14: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-15: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-18: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-19: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-20: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-21: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-22: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-25: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-26: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-27: 10:00:00 - 18:00:00

2024-12-28: 11:00:00 - 19:00:00

2024-12-29: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-01: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-02: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-03: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-04: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-05: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-08: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-09: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-10: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-11: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-12: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-15: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-16: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-17: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-18: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-19: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-22: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-23: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-24: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-25: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-26: 11:00:00 - 19:00:00

2025-01-29: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-30: 10:00:00 - 18:00:00

2025-01-31: 10:00:00 - 18:00:00

2025-02-01: 11:00:00 - 19:00:00

2025-02-02: 11:00:00 - 19:00:00

2025-02-05: 10:00:00 - 18:00:00

2025-02-06: 10:00:00 - 18:00:00

2025-02-07: 10:00:00 - 18:00:00

2025-02-08: 11:00:00 - 19:00:00

2025-02-09: 11:00:00 - 19:00:00

2025-02-12: 10:00:00 - 18:00:00

2025-02-13: 10:00:00 - 18:00:00

2025-02-14: 10:00:00 - 18:00:00

2025-02-15: 11:00:00 - 19:00:00

2025-02-16: 11:00:00 - 19:00:00

Tickets

Seniors
5€
Etudiants
5€
Demandeurs d'emploi
5€
Normal
10€

Voorgestelde evenementen

1 - Comic project Not Comic is a multi-layered, multi-track project revolving around the idea of the comic strip. This comic is made with drawings that are not intended to be draw
Dans Le Paysage sonore, le compositeur et musicologue R. Murray Schafer développe une conception du paysage qui en fait un conservatoire écologique des sons. Les sculptures ou installations sonores
Het PAMUDOKU of het PAtagondisch MUseum voor DOlende Kunsten strijkt neer in het hart van Brussel. In deze overzichtstentoonstelling maak je kennis met het levend archief van het Alibicollectief