Nuri Bilge Ceylan

Eye Filmmuseum presenteert de eerste Nederlandse tentoonstelling van de Turkse filmmaker Nuri Bilge Ceylan, de meest gelauwerde Turkse regisseur van de afgelopen twintig jaar. Zijn bekendste films zijn Winter Sleep (2014), Once Upon a Time in Anatolia (2011), Three Monkeys (2008) en About Dry Grasses (2023). Allen tijdens het filmfestival van Cannes beprijsd met onder andere de Palme d’Or, beste regie, beste acteur, beste actrice etc.

Het zijn ‘monumentale’ films waarin Ceylan op een uitgekiende wijze de recente geschiedenis van Turkije door laat klinken. Middels prachtige en subtiele verhalen of situaties laten zijn films hun licht schijnen op belangrijke issues van het 21ste eeuwse Turkije zoals de tegenstellingen tussen stad en platteland, seculier en gelovig, intellectueel milieu versus non-intellectueel milieu, man versus vrouw, etcetera.

De films zijn doorspekt van een – in onze tijd van zwart/wit tegenstellingen – bijzonder humanisme. Zijn films ‘verhalen’ van de ‘condition humaine’ tegen de achtergrond van een bijzonder land met een bijzonder verleden. Vaak worden zijn films ook als literair-cinematografisch gezien en geplaatst in de traditie van schrijvers als Tsjechov en Dostojevski.

Formeel gezien zijn Ceylans films wonderen van cinematografie. De films zijn heel precies geënsceneerd en doen qua compositie en mise en scène soms denken aan de films van Michelangelo Antonioni. Ceylan gebruikt meestal een cinemascope formaat waarin de plek/plaats of het landschap alle aandacht krijgt. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat Nuri Bilge Ceylan ook als professioneel fotograaf/kunstenaar actief is. De foto’s van Ceylan staan op zichzelf maar zouden ook zo ‘weggelopen’ kunnen zijn uit zijn films. Het concept van de tentoonstelling is dan ook om een bijzondere ‘vermenging’ te maken van Ceylans films en zijn grote cinemascope foto’s.

Beeld: still Once Upon a Time in Anatolia (Nuri Bilge Ceylan, TR 2011)